Από τον Πρόεδρο της Ε.Α.Σ. ΔΡΑΜΑΣ  τέθηκε στη Δικηγορική Εταιρεία Κ. ΠΑΡΗΓΟΡΗΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ το ζήτημα της υπόθεσης της τριτ – εγγυητικής ευθύνης των πρώην Ε.Α.Σ. στα δάνεια μελών των Α.Σ. τους και των ανακτήσεων των -κριθέντων ως παρανόμως καταβληθεισών- κρατικών ενισχύσεων στις συνεταιριστικές οργανώσεις.

Ακολουθεί η νομική διεύρυνση της Κ. ΠΑΡΗΓΟΡΗΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ για το εν λόγω ζήτημα:

Ι. ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΗΣ ΤΡΙΤ – ΕΓΓΥΗΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΤΩΝ ΠΡΩΗΝ Ε.Α.Σ. ΣΤΑ ΔΑΝΕΙΑ ΜΕΛΩΝ ΤΩΝ Α.Σ. ΤΟΥΣ

Α) Όπως είναι γνωστό, οι πρώην δευτεροβάθμιες «ΕΝΩΣΕΙΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΩΝ» συμβάλλονταν σωρηδόν σε συμβάσεις δανείων μελών των Αγροτικών Συνεταιρισμών (οι οποίοι ενέχονταν με την ιδιότητα των εγγυητών) από την πρώην «ΑΤΕ ΒΑΝΚ», οι οποίοι (τελευταίοι) ήταν μέλη τους. Η πρακτική αυτή εφαρμόστηκε ευρέως τα έτη1990 – 2000 κυρίως, με σκοπό να εξασφαλίσει η πάλαι ποτέ Τράπεζα των αγροτών τα εχέγγυα  για την εξόφληση των επίμαχων δανείων.

Σήμερα 30 – 40 ολόκληρα έτη μετά, και έχοντας καταστεί ανενεργοί ή έχοντας μπει σε εκκαθάριση στην πλειονότητα τους οι Αγροτικοί Συνεταιρισμοί, πολλώ δε μάλλον οι Ενώσεις Αγροτικών Συνεταιρισμών, ένας μικρός αριθμός των τελευταίων που καταφέρνουν να επιβιώνουν μέχρι και σήμερα, έρχεται αντιμέτωπος με συνεχείς οχλήσεις (προσώρας) από εταιρίες διαχείρισης και Δικηγορικά Γραφεία  σχετικά με την επίμαχη τριτ – εγγυητική ευθύνη τους! Πρόκειται για δάνεια αγροτών που τις περισσότερες φορές «αγνοείται η τύχη τους» και για πρωτ – εγγυητές Αγροτικούς Συνεταιρισμούς πλέον «φαντάσματα». Σε κάθε δε περίπτωση, για τα εν λόγω δάνεια δεν υπήρχε κάποια (έγγραφη ή προφορική) ενημέρωση (η παραμικρή) όλα αυτά τα έτη, ενώ δεν υπάρχουν ούτε καν τα κείμενα των σχετικών συμβάσεων αλλά και οι καρτέλες κίνησης λογαριασμού.

Εν προκειμένω, το περιεχόμενο της σύμβασης εγγύησης προβλέπεται στο άρθρο 847 του Αστικού Κώδικα ως εξής: «Με τη σύμβαση της εγγύησης ο εγγυητής αναλαμβάνει απέναντι στο δανειστή την ευθύνη ότι θα καταβληθεί η οφειλή». Το ίδιο ισχύει αναλογικά και για την σύμβαση τριτεγγύησης.

Πρόκειται, συνεπώς, για μία ετεροβαρή σύμβαση μεταξύ του εγγυητή και του δανειστή, με την οποία ο εγγυητής αναλαμβάνει την υποχρέωση να καταβάλει ο ίδιος ξένη οφειλή. Η παροχή που οφείλεται μπορεί να είναι είτε χρηματική είτε σε είδος. Μάλιστα, εγγύηση μπορεί να δοθεί και για οφειλή μελλοντική ή υπό αίρεση, κατά το άρθρο 848 του Α.Κ.

Με τη σύμβαση εγγύησης, μεταξύ του πρωτοφειλέτη και του εγγυητή δημιουργείται μια ενοχή εις ολόκληρον, μια υποχρέωση, δηλαδή, να καταβάλουν ο καθένας ξεχωριστά την ίδια παροχή. Σε περίπτωση που εκπληρώσει ένας εκ των δύο την παροχή, η υποχρέωση αποσβήνεται και για τους δύο. Ωστόσο, δεν είναι η ίδια η φύση της ευθύνης τους, καθώς η ευθύνη του εγγυητή είναι παρεπόμενη και επικουρική σε σχέση με αυτήν του πρωτοφειλέτη. Δηλαδή, ο εγγυητής ευθύνεται για την εκπλήρωση της παροχής μόνο σε περίπτωση που αδυνατεί να την εκπληρώσει ο πρωτοφειλέτης. 

Β) Άμυνα τριτ-εγγυητή – Ενστάσεις του εγγυητή κατά του δανειστή 

Κατά το άρθρο 853 του Α.Κ. «Ο εγγυητής μπορεί να προτείνει εναντίον του δανειστή τις μη προσωποπαγείς ενστάσεις του πρωτοφειλέτη, και αν ακόμη αυτός παραιτηθεί απ’ αυτές μετά τη συνομολόγηση της εγγύησης».

• Ένσταση παραγραφής της απαίτησης
• Ακυρότητα λόγω καταχρηστικότητας Γενικών Όρων Συναλλαγών
• Ακυρότητα λόγω αντίθεσης στα χρηστά ήθη
• Ανατροπή δικαιοπρακτικού θεμελίου
• Ουσιώδης τροποποίηση της σύμβασης για την οποία παρασχέθηκε εγγύηση
• Ένσταση δίζησης
• Ακυρωσία λόγω πλάνης ή απάτης
• Απόσβεση εγγύησης
• Αδυναμία ικανοποίησης λόγω πταίσματος του δανειστή
• Πάροδος συμφωνηθέντος χρόνου εγγύησης
• Παραβίαση ειδικού νομοθετικού πλαισίου για τα «πανωτόκια»

Σε κάθε δε περίπτωση θα πρέπει εν προκειμένω να υπάρξει σχετική κρατική και πρόνοια και πρόβλεψη για ενιαία αντιμετώπιση των επίμαχων τριτ – εγγυήσεων, η τυχόν διεκδίκηση των οποίων από τις «ΕΝΩΣΕΙΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΩΝ», μετά από τόσα έτη αδράνειας, θα σημαίνει ουσιαστικά την οικονομική τους καταστροφή.

ΙΙ. ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΩΝ ΑΝΑΚΤΗΣΕΩΝ ΤΩΝ – ΚΡΙΘΕΝΤΩΝ ΩΣ ΠΑΡΑΝΟΜΩΣ ΚΑΤΑΒΛΗΘΕΙΣΩΝ – ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ ΣΤΙΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ

Πρόκειται για κρατικές ενισχύσεις που χορηγήθηκαν σε αγροτικές συνεταιριστικές οργανώσεις, οι οποίες με απόφαση της Ε.Ε. το 2000, κρίθηκε ότι συνιστούν παράνομη και ασυμβίβαστη μορφή κρατικής ενίσχυσης και διατάχθηκε η ανάκτησή τους. Η απόφαση αυτή επικυρώθηκε από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2004. Η υπόθεση αφορά 78 υπόχρεους, κυρίως πρώην «ΕΝΩΣΕΙΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΩΝ» και συνολικό ποσό ανάκτησης περίπου 96 εκατ. ευρώ.

Εν προκειμένω ομοίως, τυχόν διεκδίκηση των ανωτέρω κρατικών ενισχύσεων από τις πρώην «ΕΝΩΣΕΙΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΩΝ», θα σημαίνει το «οριστικό λουκέτο» τους.

Η ανάληψη από το Δημόσιο των εν λόγω χρεών αποτελεί την μοναδική λύση – διέξοδο.

*Μαρία Κίσσου

Μέλος της επιστημονικής ομάδας της δικηγορικής εταιρείας «PKG ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ» Κ.ΠΑΡΗΓΟΡΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ